Deel 9: Kleine veldkers

Eigenlijk ben ik al een poosje op zoek naar sleedoornbessen omdat deze pas nadat de vorst er over is geweest lekker zijn om te eten, maar aangezien de vorst een beetje op zich laat wachten hebben de vogels deze bessen reeds verorberd of zijn er enkele wildplukkers geweest die ze in de vrieskast hebben gestopt. Geen sleedoorn dus maar gelukkig zijn er nog genoeg andere planten te vinden die ook erg lekker kunnen zijn. Ook voor vandaag heb ik weer zo'n klein plantje dat net als de vogelmuur een onkruid is dat we meestal liever kwijt zijn dan rijk, maar in bijvoorbeeld een salade is het een erg lekkere toevoeging.

Wat is de eetbare plant van dit moment.

De eetbare plant van deze week is de kleine veldkers (Cardamine hirsuta) geworden, ook dit plantje heeft ons vooral in deze periode van het jaar een goede aanvulling op ons dieet te bieden en ook heeft het ook weer een aantal medicinale eigenschappen. De Nederlandse naam veld kers is afgeleid van ‘veld’, de veld versie van de verwante plant, de waterkers en kers wat komt van oude Germaanse woord: ‘krasjo’ dat eten betekent. Blijkbaar was al vroeg bekend dat de diverse kers planten lekker en gezond zijn.

Kleine veldkers is een klein maar sterk plantje dat het hele jaar door groen kan blijven. Het bijzondere aan de kleine veldkers is dat het een zogenoemde Winterannuel is. Dat wil zeggen dat deze plant niet gaat kiemen in het voorjaar, bloeien in het begin van de zomer en zaad vormen tegen het einde van dat seizoen. Maar het zijn planten die ontkiemen in de herfst of de winter. Bloei, zaadvorming en verspreiding volgen elkaar in snel tempo op in de lente. Het zijn planten die je vaak terugvindt op bodems die in de zomermaanden snel opwarmen en uitdrogen, met name op zandgronden dus. In een bos met een flinke strooisel laag, maar ook in een grasveld zal je de kleine veldkers niet vaak aantreffen, maar in een voortuintje dat keurig gewied wordt, of in de moestuin waar de aarde wordt losgewerkt, daar ziet de kleine veldkers zijn kans. En wanneer hun zaad rijpt, wordt duidelijk waar de volksnaam ‘Springzaad’ vandaan komt: Bij de minste aanraking schieten de hauwtjes hun zaden een heel eind weg.

Herkenning

De kleine veldkers is een eenjarige plant van 5-25 cm hoog, die meestal Kalkachtige, zandige grond voorkomt het houd wel van een beetje vocht en zal dan ook graag in de schaduw groeien. In de winter periode zal als eerste de bladrozet van geveerde blaadjes te vinden zijn, vervolgens zullen de kale stengel met 2 tot 4 verspreide bladeren tevoorschijn komen waarop vertakte trosje kleine witte bloempjes verschijnen. de vruchten van de kleine veldkers (ook wel hauwen genoemd) steken boven de bloeiende bloemen van dezelfde tros uit, en als deze rijp zijn rollen de kleppen van de hauw naar boven op zodat de zaden weg worden geslingerd.

Kleine veldkers als voedsel

Ook dit kleine plantje bevat vitamine A, C (vooral in de bladeren) en D, daarnaast bevat het ook de volgende voedingstoffen calcium, ijzer, magnesium, beta caroteen, diverse antioxidanten en zwavel.

Als voedsel is dit plantje ook weer op diverse manieren te gebruiken.

•  Rauw kun je het eten door een salade.
•  als snack tijdens een wandeling (pas op voor de vosse-lintworm).
•  Je kunt er een pesto van maken (een bosje kleine veldkers, teentje knoflook of een bolletje kraailook, geroosterde pijnboompitten, een snufje zout, een beetje olijfolie fijn malen evt. kun je ook nog wat kaas toevoegen).
•  Het is ook te gebruiken in kruidenboter of in roomkaas.
•  Als groente kun je de kleine veldkers kort minuten koken, wokken of stomen.
•  Je kunt het toevoegen aan soep.
•  Ook als vulling voor vis wordt de kleine veldkers met succes gebruikt.
•  En je kunt er natuurlijk ook een thee van trekken.

Andere jaargetijden.

Omdat dit plantje vooral in de winter en het voorjaar te vinden is is er niet veel te zeggen over het gebruik in andere jaargetijden alleen dat de bladeren goed te drogen zijn om later in het jaar te gebruiken en dat bloemetjes en de zaadjes van dit kruid, ook rauw gegeten kunnen worden. Ook kun je de zaadjes toevoegen aan je meel als je brood gaat bakken.

Medicinaal

Kleine veldkers werden vroeger als rauwkost tegen scheurbuik gebruikt en bij hartklachten en epilepsie. Daarnaast versterkt dit kruid de maag en omdat de plant onder andere chlorofyl bezit werkt het preventief tegen ontstekingen, ook heeft deze plant weer een bloedzuiverende werking, en kan deze voorjaarsbloeier worden ingezet om de eetlust te bevorderen en is het als reinigingskuur te gebruiken om bijvoorbeeld voorjaarsmoeheid te bestrijden.

Toch mooi om te zien dat zo'n klein plantje zoveel te bieden heeft in de keuken en in de medicijnkast.