Deel 5: Madeliefje
17-01-2014 11:40 door Kor Kalsbeek
Ook deze week staat er weer een plantje op het menu dat naast eetbaar ook weer medicinaal te gebruiken is. In eerste instantie zou je niet verwachten dat in deze tijd van het jaar dit plantje eetbaar is omdat het meer als een voorjaars en zomer plant wordt gezien, maar dit is zeker niet het geval. Zelf zag ik ze afgelopen weekend staan bloeien en werd op die manieren bij dit plantje bepaald. Deze bloem mag dan wel bekendstaan als voorjaars en zomer plantje maar kan het hele jaar door bloeien als de winter niet te streng is. Iets wat door een andere wildplukker waar ik toevallig mee aan het mailen was ook nog eens onder mijn aandacht werd gebracht.
Wat is de eetbare plant van dit moment
De eetbare (wilde) plant van deze week is het madeliefje geworden. Wie kent ze niet die kleine witte bloemen in het gras waar kinderen vaak mooie kettingen van maken of in het haar vlechten. Dit plantje is bekend onder veel verschillenden namen variërend van meizoentje tot koeienbloem. De officiële Latijnse naam van dit kleine plantje is "Belles perennis" Belles betekend zoveel als mooi en lief terwijl perennis overblijvend en bestendig betekent omdat dit plantje best sterk is en de wortelstok overwinterd en in het voorjaar weer uitloopt.
Herkenning
De meeste mensen zullen het madeliefje wel kennen, maar voor het geval dit niet zo is toch nog een korte beschrijving. Het madeliefje is een overblijvende tot 15 cm hoge plant die meestal in het gras groeit. Het plantje is goed te herkennen aan de wit bloemen (soms met roze rand) die in een rozet staan met in het midden een geel hart. De groene bladeren van deze plant zijn gekarteld tot gezaagd en vallen meestal niet erg op omdat ze dezelfde kleur hebben als het omringende gras. Een duidelijk kenmerk van het madeliefje is dat er op een steel maar een bloempje groeit en dat de steel zich niet vertakt. Normaal gesproken bloeit het madeliefje van maart tot december maar als de winter zacht genoeg is en de temperatuur niet onder de -15 graden komt, kan deze het hele jaar door bloeien, zelfs onder een laagje sneeuw.
Madeliefje als voedsel
Ook madeliefjes bevatten een ruime hoeveelheid Vitamine C ongeveer 30 mg per 100 gram madelief daarnaast bevat het ook nog suikers, saponine, etherische olie, slijmstof, bitterstof, appelzuur, wijnsteenzuur, azijnzuur en oxaalzuur die medicinaal weer goed toe te passen zijn.
Net als bij de vogelmuur kunnen we de bovengrondse delen van dit plantje het hele jaar door eten op de volgende manieren.
- De bladeren en de bloemen kunnen gewoon rauw gegeten worden als een veldsla of als snack tijdens een wandeling, maar pas wel weer op voor de vosse-lintworm.
- De blaadjes en de bloemen kunnen ook goed worden verwerkt in een salade. Leuk om te weten is dat de bloemen die nog in de knop zitten een nootachtige smaak hebben.
- Als groente kun je het blad en de bloemen kort koken.
- Je kunt er een soep van maken door de bloemen fijn te hakken en even aan te bakken in boter en vervolgens met bijvoorbeeld kippenbouillon te koken.
- Dan kun je er ook nog een verse thee van maken.
- En tot slot kunnen de bladeren en de bloemen ook gedroogd om ze later te gebruiken voor een medicinale thee.
Medicinaal
De werkzame bestanddelen van madeliefjes voor medicinale doeleinden zijn saponine, etherische olie, slijmstof, bitterstof en organische zuren. Het bloempje heeft diverse helende eigenschappen en werkt bloedzuiverend, aansterkend, wondhelend, zweetdrijvend, urinedrijvend, ontstekingsremmend en het bevordert het ophoesten van slijm.
Het werd vroeger veel al toegevoegd aan hoestdrankjes voor mensen met een zwak hart omdat de madelief het hart zou ondersteunen.
De wond helende en ontstekingsremmende eigenschappen werden door Romeinse soldaten gebruikt door wonden te behandelen met een aftreksel van madeliefjes en ook werd op de verse blaadjes gekauwd om mondontstekingen en aften te bestrijden.
Al met al een heel klein maar smakelijke en gezond plantje dat gewoon in je tuin groeit.