Deel 13: Kleefkruid

Door Kor Kalsbeek 21-03-2014 17:50

Voor de natuur is de lente echt begonnen, bomen botten uit de meeste voorjaarsbloeiers beginnen al te bloeien en wanneer we goed naar de vogels kijken zien we dat die al weer druk bezig zijn om paartjes te vormen. Zo zag ik afgelopen weekend alweer een zwaan die druk in de weer was om een nest te maken, ook zag ik twee wilde mannetjes eenden vechten om een vrouwtje en waren de duiven en de buizerds ook alweer paartjes aan het vormen. Voor mij de hoogste tijd om weer een stukje te schrijven over een eetbare wilde plant. Voor deze week heb ik weer een hele bekende plant uitgekozen die bijna iedereen wel zal kennen.

Wat is de eetbare plant van dit moment.

Als je een top tien zou opstellen voor meest gehate (on)kruiden dan denk ik dat dit kruid er zeker in zal staan, de eetbare en medicinale plant van deze week is namelijk het kleefkruid. Het kleefkruid lijkt niet echt op een eetbaar plant maar vergis je niet deze plant kan rauw en gekookt worden gebruikt. Naast het feit dat deze plant vroeger op het menu stond werd het ook voor andere zaken gebruikt, zo werd van een bundel verse planten een soort zeef gemaakt die werd gebruikt om vuiltjes uit de melk te zuiveren. Een enzym die in deze plant voorkomt bevorderde achteraf de stremming van melk ook nog wat het maken van kaas weer eenvoudiger maakte. Ook werd de wortel gebruikt om een rode kleurstof mee te maken, en werd de plant voor zijn medicinale eigenschappen gebruikt.

Herkenning

Kleefkruid is een algemeen voorkomend kruid dat bij veel kinderen erg intrek is omdat het kruid overal aan vast blijft kleven en daar kun je heerlijk mee spelen, dit kleven is dan ook de meest in het oog springende herkenningspunt waar aan deze plant zijn naam ook te danken heeft. Kleefkruid heeft vierkante stengels die wel 1,5 meter lang kunnen worden, de blaadjes staan in kransen van zes tot negen. Ze zijn wig- en lancetvormig, langs de rand en aan de onderzijde ruw tot stekelig behaard met een spitse punt. De stengels zijn zeer ruw door ruwe teruggebogen stekelborstels Deze stekelborstels worden door de plant gebruikt om zich langs planten en bomen omhoog werken. Ook de bruine vruchtjes zijn bezet met kleverige haakvormige borsteltjes door al deze haakjes blijven stukken groene en verdorde plantendelen aan dieren en kleding kleven en worden zo verspreid. De groen-witte bloemen staan in een bijscherm in de oksels. Ze bloeien van juni tot september.

Het is een plantje dat vrijwel overal kan groeien, maar het liefst staat het in een vochthoudende, humusrijke, voedselrijke bodem en is normaalgesproken vooral te vinden in voedselrijke ruigtes. Kleefkruid is gek op omgewoelde grond en kiest ook graag  akkerland uit om te leven, vaak ook omdat de balans in de grond hier verstoord is en zoals veel onkruiden de taak hebben de balans te herstellen groeit het daar dan ook erg goed.

Het Kleefkruid als voedsel

Net als vogelmuur is kleefkruid ook volledig eetbaar, en is deze plant ook weer rijk aan diverse vitamines en mineralen zoals isoflavonen, glycosiden, fenolzuur, mineralen en kiezelzuur.

De hele plant is eetbaar, hoewel de jonge scheuten het lekkerst worden gevonden. Ze kunnen zowel rauw als verwerkt worden gegeten. Door de wat bittere smaak kan kleefkruid goed als extra bestanddeel gebruikt in bijvoorbeeld soepen, of stoofschotels.

•  Je kunt vogelmuur gewoon rauw eten als een veldsla of als snack tijdens een wandeling.
•  Maar ook als kruid voor kruidenboter of in roomkaas is het een goede aanvulling.
•  Als groente kun je het kleefkruid koken, wokken of stomen.
•  Zoals al geschreven is kleefkruid goed te gebruiken in soepen en stoofschotels
•  De zaadjes kunnen gedroogd en geroosterd worden en als surrogaat koffie worden gebruikt.
•  En je kunt van de verse en gedroogde plant thee trekken (hiervoor kan de hele plant worden gebruikt).
•  Niet helemaal als voedsel maar, zoals ik al aangaf, kun je kleefkruid ook gebruiken om melk te stremmen en op die manier kaas te maken.

Medicinaal

De medicinale eigenschappen van kleefkruid zijn niet gering zo heeft het reinigende effect op het lymfestelsel en een ontgiftende werking op het lichaam, het versterkt het bloed en heeft een vocht afdrijvende werking. Het lichaam breekt gifstoffen, die in medicijnen en moderne etenswaar uit de supermarkt zitten, heel slecht af waardoor je vervolgens weer ziek kunt worden. Door kleefkruidthee te drinken worden de stoffen sneller afgevoerd, voorkomen is natuurlijk beter dan genezen en daarom is het niet verkeerd om geregeld het lichaam te ontgiften zeker nadat je een medicijnkuur hebt gehad. Deze thee wordt wel gebruikt om te helpen bij het voorkomen en bestrijden van de volgende ziekten:

•  lymfeklierkanker/ziekte van Hodgkin, neuspoliepen, keelamandelontsteking, blaasontsteking, ziekte van Pfeiffer, hepatitis, geïrriteerde prostaat, waterzucht, nierziekten, pleuritis, chronische uitslag, leverziekten en gonorroe.

Bij allerlei huidaandoeningen zoals eczeem, wondjes, zweren, irritaties, schrammen en wondjes kun je het geneusde blad en het sap van kleefkruid gebruiken om op de schram of wond te leggen. Eczeem kan worden behandeld door de aangetaste plek in te smeren met kleefkruid sap of door een zalf te maken van kleefkruid.

Zo'n zalf kun je maken door 250 gram kleefkruid fijn te hakken en dit in 300 gram roomboter en 50 gram lanoline of wolvet (vet dat voorkomt in de wol van schapen) te laten trekken door waarbij je dit verwarmd (au bain marie) vervolgens zeef je de warme vloeistof en klaar is je zalf.