Deel 1: De hondsroos.

20-12-2013 19:53 door Kor Kalsbeek

 

Ik heb heel lang na moeten denken, welke plant struik of boom ik als eerste wilde behandelen. De keuze is ondanks dat het winter is best groot en zeker omdat de temperaturen nog niet zo laag zijn wordt dat aantal nog groter door dat planten die normaal gesproken tot November te vinden zijn nu ook nog kunnen worden geoogst.

Omdat dit het eerste deel is waarin ik een eetbare plant wil gaan bespreken, wil ik je als lezer van dit bericht wel waarschuwen over waar, wanneer en wat je uit de natuur het beste kunt oogsten.

  • Let in eerste instantie op waar je een specifieke plant wilt gaan plukken, de omgeving kan er nog zo mooi uitzien maar weet je of er bestrijdingsmiddelen worden gebruikt of sta je vlak naast een drukke weg waardoor er veel uitlaatgassen en zware metalen in de lucht komen. Ook is het belangrijk om te weten dat je beter niet de vruchten en planten laag bij de grond moet gaan oogsten. Hiermee maak je de kans op besmetting met de vosselintworm een heel stuk kleiner. Maar ook vind ik het geen fijn idee dat er mogelijk een hond of ander dier over mijn eten geplast.
  • De tweede waarschuwing gaat over het wanneer je een plant, vrucht of knol/wortel oogst. Veel planten zijn het hele jaar door op de ene of andere manier eetbaar, maar vaak zijn er ook perioden dat een plant of een deel van een plant geen voedingswaarde heeft, gewoon erg slecht smaakt of zelfs giftig is. Ik hoop in de berichten die ik hier plaats duidelijkheid te geven op een groot aantal van deze wetenswaardigheden. Het beste advies wat ik hierover kan geven is "bij twijfel, laten staan".
  • Ten derde Wil ik je op het hart drukken dat, wanneer je niet zeker weet of je de juiste plant voor je hebt je deze niet plukt dan wel eet, sommige giftige planten lijken erg veel op hun eetbare tegenpool, om nog maar te zwijgen over Paddestoelen die zelfs door ervaren plukkers nog wel eens worden verward. Ik zal proberen deze planten te vermijden of aan te geven hoe je het onderscheidt kunt maken tussen deze op elkaar lijkende planten.

Wat is de eetbare plant van dit moment.

De keuze is gevallen op de Hondsroos of de officiële naam "Rosa canina" in deze periode van het jaar gaat het om de rozebottels(vrucht) die we meestal achteloos voorbij lopen, maar het is een hele gezonde vrucht die boordevol vitamines zit. En zoals ik al heb aangegeven, als we naar de hele plant kijken dan zien we dat we door het jaar heen meerdere delen van deze plant kunnen gebruiken als voedselbron.

De Hondsroos heeft zijn naam gekregen omdat deze werd gebruikt bij het behandelen van Hondsdolheid "Rabiës", en is zeker in deze tijd van het jaar duidelijk te herkennen aan zijn mooie ongeveer twee centimeter grote en oranje tot diep rood gekleurde rozebottels die de hele winter aan de plant blijven hangen (als ze niet opgegeten worden natuurlijk). Deze rozebottel die zo goed te herkennen is, is dan ook het eetbare deel van de plant waar het nu hoofdzakelijk om gaat.

 

 

 

Rozenbottels worden al eeuwen gebruikt door de mens. Het meest bekende is dat de rozenbottel gebruikt werd tegen scheurbuik, want hoeveel vitamines appels, sinaasappels en andere vruchten ook hebben, de rozenbottel is nog rijker aan vitamine C. Dankzij het kleine formaat en de hardheid van de vrucht, was het makkelijk om de vruchten mee te nemen. Maar deze plant is niet alleen rijk aan vitamine C ook andere vitaminen zijn aanwezig in de rozenbottel zoals vitamine A, B1 en B2 en E maar ook caroteen is in deze kleine vrucht aanwezig. Door deze vitamines werd de plant in de negende eeuw massaal geplant om diverse ziekten tegen te gaan die te maken hadden met vitamine gebrek.

Ondanks dat de rozebottel zo gezond is wordt deze tegenwoordig weinig als vrucht door de mens geconsumeerd, dit komt voornamelijk doordat de vrucht erg zuur is, maar nadat er een flinke nachtvorst overheen is geweest zorgt dit er voor dat de smaak wat zachter en zoeter wordt. Ondanks dat de rozebottel van de hondsroos bijna niet als vrucht wordt gegeten wordt hij wel veel gebruikt in bijvoorbeeld limonade (Roosvisee), diverse soorten jam en in gedroogde en versnipperde vorm als thee.

Als we deze vrucht willen gaan gebruiken kunnen we deze het beste eerst even koken hierdoor laat de schil gemakkelijker los en is het vruchtvlees zachter en goed los te maken van de pitjes, op deze manier kun je er ook een Jam van maken, reken hiervoor 2 delen rozebottelmoes en 1 deel suiker of voor de meer natuurlijke mens kan er ook heel goed gebruik worden gemaakt van honing als zoetstof.

Naast het vruchtvlees zijn ook de zaden uit de rozebottel in deze tijd van het jaar goed te gebruiken bijvoorbeeld als toevoeging aan meel voor brood e.d.

Medicinaal

Medicinaal gezien bevordert rozenbottel de vorming van een gezond beenderstelsel, gebit en celweefsels, maar voorkomt daarnaast ook bloedarmoede, doordat het de aanmaak van rode bloedlichaampjes stimuleert.

 

Let op bij het verwerken van de rozenbottels kunnen de haren van de rozenbottel voor irritatie kunnen zorgen, verwijderd deze dus zorgvuldig.

Andere jaargetijden.

zoals ik al eerder heb gemeld kan in andere perioden in het jaar ook gebruik worden gemaakt van deze plant.

- Zo zijn in de zomer de bloemblaadjes rauw een fijne smaakmaker aan salades, maar ook gekookt kunnen ze aan het dieet worden toegevoegd.

- En ook de bladeren van de van de hondsroos zijn van mei tot oktober te oogsten, om gedroogd te gebruiken om een zachte, versterkende thee van te zetten die helpt bij verkoudheid en koorts en versterkt het immuunsysteem.

 

Let wel deze vrucht is ook van groot belang als voedsel voor de dieren, pluk daarom niet teveel.