Smalle weegbree
23-02-2014 17:50
De plant die ik vandaag wil behandelen is al weer de tiende eetbare en medicinale plant die we dit winter (nou ja winter) seizoen hebben gevonden. En als ik terug kijk op de variatie aan planten die ik de afgelopen tien weken onder de loep heb genomen zie ik dat het een mooie verscheidenheid aan rauw eetbare bladeren, groente, vruchten, zaden, knollen en wortellen is geworden. Hier doe ik dan vandaag ook graag weer een aanvulling op met een plant die je goed kunt gebruiken in een salade maar ook weer kan koken als groente en zoals elke plant is ook dit weer een medicinaal te gebruiken plant om wonden mee te behandelen maar ook inwendig kan deze plant weer goed worden gebruikt tegen diverse kwalen.
Wat is de eetbare plant van dit moment.
De Eetbare plant die ik deze week wil behandelen is de smalle weegbree (Plantago lanceolata) geworden. Dit omdat ik deze bijzondere plant zag groeien en het mij opviel dat de bladeren al behoorlijk groot (bijna 15 centimenter) waren voor de tijd van het jaar, en dit bij uitstek weer een mooie eetbareplant is. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze plant al vele eeuwen bekend is als eetbare en medicinale plant en wordt gezien als een van de oer groenten. De naam "weegbree" komt van het Middelnederlandse 'weghebrede', wat "aan de weg groeiende" en "sterk uitbreidend" betekent.
Een leuk weetje is dat de bloemen van de smalle weegbree van onder naar boven bloeit en de bloem van zijn broertje de grove of brede weegbree van beneden naar boven (ook deze plant is overigens eetbaar).
Weegbree werd vanuit Europa door de hele wereld verspreid. De Indianen noemde het "De voetstap van de blanke", omdat het overal werd gevonden waar de Europeanen geweest waren. De soortnaam "Plantago" is hieraan ontleend. Plantago komt van het Latijnse woord "planta", wat voetzool betekend.
Herkenning
Smalle weegbree is een zeer algemene inheemse, overblijvende plant. De grootte van de plant kan sterk verschillen, maar wordt maximaal een halve meter hoog. De soort begint in de voorzomer te bloeien en er zijn tot in de herfst bloeiende exemplaren te vinden. De lange, lancetvormige, iets glanzende bladeren, die vijf tot zeven nerven hebben, staan allemaal in een bladrozet op gootvormige verdiepte steeltjes. In voedselrijke bodem staan de bladeren rechtop. Op voedselarme bodem zijn ze kleiner en breder van vorm en liggen ze platter tegen de grond. De onbebladerde bloemsteel is gegroefd en draagt aan het eind een zeer korte aar met nietige, onopvallende bloemen (april-september) en lange meeldraden met witachtig-gele of bruinachtige helmhokken. De aar is bij planten in voedselarme omstandigheden wat korter en boller van vorm.
Smalle weegbree als voedsel
Ook deze plant bevat weer diverse vitaminen met name vitamine C en K (in de bladeren) verder bevat het ook de volgende voedingstoffen calcium, caroteen, ijzer, flavonoïden, kiezelzuur, magnesium, saponinen, fosforzuur, suikers en nog veel meer.
Als voedsel zijn de bladeren van deze plant ook weer op diverse manieren te gebruiken.
- Rauw kun je het eten in een salade.
- Als groente kun je de smalle weegbree koken, wokken of stomen zoals spinazie.
- Je kunt het toevoegen aan soep.
- En je kunt er natuurlijk ook een thee van trekken.
- En een siroop van maken. (veelal voor medicinaal gebruik)
Andere jaargetijden.
De bladeren zijn nu nog jong en zacht maar naarmate ze ouder worden, wordt ook de nerf in de bladeren steviger en draderig. Wanneer je hier last van krijgt dan kun je het bladgroen van de nerf ritsen, of je kunt na het plukken, de draden die uit het geplukte einden komen langs de onderkant uit het blad trekken (dit gaat beter bij de grove weegbree maar met een beetje oefenen lukt het ook bij de smalle)
De zaden hebben een licht laxerende werking en kunnen gemalen worden gebruikt als meel
Medicinaal
Medicinaal gezien is smalle weegbree een wonderkruid zo kun je de bladeren kneuzen en gebruiken tegen de iritatie die de brandnetel geeft maar ook tegen insecten beten werkt dit ook erg goed. Smalle weegbree is eveneens een goed wondkruid bij snij- en steekwonden. Het is zeer bloedstelpend en desinfecterend, dus ook van nut bij kleine zweertjes. Uitwendig kan men de gekneusde bladeren als een kompres op wonden plaatsen, maar ook een doek gedrenkt in de thee of verdunde tinctuur werkt zeer goed als kompres (bloedstelpend, ontsmettend, verzachtend, samentrekkend, helend).
Een thee van de smalle weegbree werkt onder andere goed tegen allerlei ziekteverwekkers zoals streptokokken en stafylokokken, daarnaast wordt de thee gebruikt tegen (chronisch) hoesten, bronchitis, astma en kinkhoest. Omdat het verzachtend werkt op de luchtwegen en daarnaast een antibacterieel, ontstekingswerend en samentrekkend werking heeft. Het werkt ook bloedzuiverend, tegen eczeem maar ook tegen aambeien, nierstenen en allerlei krampen in de maagstreek.
De zaden kunnen worden geweld in koud water en na ongeveer twee uur kan het water ongezeefd worden gedronken als middel tegen lichte diarree.
Dit zijn zo maar een paar van de vele mogelijkheden die de smalle weegbree te bieden heeft.
Nog een leuk weetje wil ik jullie niet onthouden. Vroeger werd de weegbree in de schoenen/klompen gedaan want een weegbreeblad onder de voeten voorkomt dat de voeten moe worden.